@article { author = {سرباز, حسن and ویسی, سرگل}, title = {دراسة مراعاة النظیر فی الأجزاء الخمسة الأخیرة من القرآن الکریم}, journal = {دراسات الأدب الإسلامی}, volume = {1}, number = {2}, pages = {45-61}, year = {2022}, publisher = {جامعة کردستان}, issn = {2820-9958}, eissn = {2783-5049}, doi = {10.34785/j022.2022.010}, abstract = {ومن مظاهر إعجاز القرآن الکریم إعجازه البلاغیة والتعبیریة التی طالما جذب انتباه الکتاب والمتحدثین، ووضع الأساس لظهور وتوسع العلوم المختلفة، بما فی ذلک العلوم البلاغیة. من أجل معرفة معجزة التعبیر للقرآن الکریم وإثباته الدقیق والعلمی، درس علماء القرآن واستکشفوا مفرداته وکلماته وجمله وترکیبه اللغوی وترتیبه اللفظی من زوایا لغویة وأدبیة مختلفة، وفی هذا السیاق هم استفادوا أکثر من العلم، فقد تم استخدام البلاغة وتقنیاتها الثلاثة، أی المعانی والبیان والبدیع. ومن المحسنات المنتشرة بکثرة فی القرآن الکریم والتی تضیف إلى جمال بنیته اللغویة محسنة مراعاة النظیر وملحقاته، أی تشابه الأطراف وإیهام التناسب. فی مراعاة النظیر، یجب أن یکون هناک تناسب وتناغم دلالی بین الکلمات ویجب ألا یکون لهذه الکلمات أی تناقضات مع بعضها البعض وینتهی هذا التلاؤم إلی خلق أغنیة وموسیقى ممتعة فی الکلمات التی تثیر إعجاب الجمهور. تم فی هذا البحث، باستخدام المنهج الوصفی- التحلیلی، دراسة مراعاة النظیر ودمجها مع بعض المحسنات البدیعیة الأخرى فی الأجزاء الخمسة الأخیرة من القرآن الکریم. وتبین نتائج البحث أن هذه المحسنة تستخدم فی الغالب إلى جانب الصناعات البدیعیة الأخری مثل التلمیح والمبالغة واللف والنشر وتنسیق الصفة والجناس والسجع، وإن کانت تستخدم وحدها فی بعض الحالات.}, keywords = {القرآن الکریم,جمالیة القرآن,الصناعات البدیعیة,المحسنات المعنویة,مراعاة النظیر}, title_fa = {آرایة مراعات نظیر در پنج جزء آخر قرآن کریم}, abstract_fa = {یکی از جنبه‌های اعجاز قرآن کریم، اعجاز بلاغی و بیانی آن است که از دیرباز توجه ادیبان و سخنوران را به خود جلب کرده و زمینه‌ی پیدایش و گسترش علوم مختلفی از جمله علوم بلاغی را فراهم کرده است. قرآن‌پژوهان برای پی بردن به اعجاز بیانی قرآن کریم و اثبات دقیق و علمی آن، الفاظ، کلمات، جملات، ساختار زبانی و نظم کلامی آن را از زوایای مختلف زبانی و ادبی مورد مطالعه و کنکاش قرار داده و در این زمینه بیشترین بهره را از علوم بلاغی و فنون سه‌گانه‌ی آن یعنی معانی، بیان و بدیع برده‌اند. یکی از آرایه‌های بدیعی که در قرآن کریم کاربرد زیادی دارد و بر زیبایی ساختار زبانی آن افزوده است، آرایه‌ی مراعات نظیر و ملحقات آن یعنی تشابه الأطراف و ایهام تناسب است. در مراعات نظیر باید تناسب و هماهنگی معنایی بین واژگان وجود داشته باشد و این واژگان نباید نسبت به یکدیگر هیچ­گونه تضاد و تناقضی داشته باشند. در آرایه­ی مراعات نظیر، چینش الفاظ و واژگانی که باهم هماهنگی و تناسب معنایی دارند باعث به وجود آمدن آهنگ و موسیقی دلنشینی در کلام می­شود که مخاطب را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. در این پژوهش تلاش می‌شود با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، آرایه‌ی مراعات نظیر و تلفیق آن با برخی از آرایه‌های بدیعی دیگر در پنج جزء پایانی قرآن کریم مورد بررسی قرار گیرد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این آرایه در آیات مورد نظر بیشتر در کنار آرایه‌های دیگری همچون تلمیح، مبالغه، لف و نشر، تنسیق الصفات، جناس و سجع به کار رفته است اگرچه در مواردی به تنهایی هم به کار رفته است.}, keywords_fa = {قرآن کریم,زیبایی‌شناسی قرآن کریم,صنایع بدیعی,محسنات معنوی,مراعات‌ نظیر}, url = {https://jilr.uok.ac.ir/article_62302.html}, eprint = {https://jilr.uok.ac.ir/article_62302_ead12cbcdfecb673112c316233d32741.pdf} }