کاربست نظریه اسکوپوس در ارزیابی کیفی ترجمه علی ملکی از قرآن کریم؛ مورد مطالعه سوره المدثر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.34785/j022.2022.016

چکیده

در نظریه اسکوپوس هانس ورمیر، ترجمه کُنشی هدفمند و مبتنی بر متنِ مبدأ و بر اساس قاعده امانت است، تا انسجام بین متن مقصد و متن مبدا را در برداشته و ترجمه به سمت ترجمه آزاد نرود. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، ترجمه­ی سوره­ی مدثر از کتاب « قرآن کریم، ترجمه خواندنی قرآن به روش تفسیری و پیام‌رسان برای نوجوانان و جوانان» بررسی شده است. با توجه به اینکه عنصر هدفمندی از بنیان­های اساسی نظریه­ی اسکوپوس است و از سویی دیگر مترجم، رسالت خود را رساندن پیام و محتوای قرآن کریم به ساده‌ترین وجه و به دور از دشواری‌های علمی و زبانی به مخاطب نوجوان و جوان عنوان نموده است، تطبیق این نظریه بر سوره­ای از این ترجمه­ در راستای تبیین میزان موفقیت ایشان مفید است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که مترجم در مواردی قابل توجه به متن مبدأ وفادار نیست؛ در مقابل، ترجمه­ی فارسی ایشان از انسجام متنی معناداری برخوردار است. این ترجمه به رغم تمام نقدها و ملاحظات اهل فنّ، به دلیل این­که در ارائه متنی هیئت­نگرانه، تبشیری، جذاب و جوان­پسند از قرآن، فضل سبقت دارد، اگر بتواند با ویرایش­هایی دقیق و علمی، هنرمندانه خود را از دام گرفتار آمدن در روح ِتاریخ برهاند تا متهم به سکولار کردن متن مقدس نشود، اثری قابل دفاع و درخور توجه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

تطبیق نظریة سکوبوس فی تقییم ترجمة القرآن الکریم لعلی ملکی؛ سورة المدّثّر نموذجا

نویسندگان [العربیة]

  • علی أفضلی 1
  • لطیفة شهبازی 2
1 الأستاذ المشارک بقسم اللغة العربیة وآدابها، جامعة طهران، طهران، إیران
2 ماجستیر فی ترجمة اللغة العربیة، جامعة طهران، طهران، إیران
چکیده [العربیة]

نظریة سکوبوس هانس فرمیر هی نهج یعتمد على السیاق الاجتماعی والثقافی للترجمة. فی هذه النظریة، تعتبر الترجمة ترجمة نصیة هادفة وتغطی قاعدة الإعارة، التماسک بین النص المصدر والنص المصدر؛ حتى یتم إعطاء الترجمة اهتمامًا خاصًا ولا تتقدم نحو الترجمة الحرة. تم فی هذا البحث، باستخدام المنهج الوصفی- التحلیلی، دراسة وتقییم ترجمة سورة المدثر من کتاب "القرآن الکریم، ترجمة خلابة للقرآن بطریقة تفسیریة وموحیة للشباب والمراهقین" لعلی ملکی. نظرا إلى أن عنصر الهدف هو أحد الأسس الأساسیة لنظریة سکوبوس، وأن المترجم من ناحیة أخرى یقوم بمهمته فی نقل رسالة ومحتوى القرآن الکریم بأبسط طریقة، بعیدًا عن الصعوبات العلمیة واللغویة للشباب والصغار، یلزم تطبیق هذه النظریة علی سورة من هذه الترجمة، لتقییمها وتبیین مدی نجاح المترجم. تظهر نتائج البحث أن المترجم لیس ملتزما لنص المصدر ولکن فی المقابل، ترجمته الفارسیة لها تماسک نصی کبیر. على الرغم من کل الانتقادات والمخاوف من الخبراء، لهذه الترجمة فضل الأسبقیة فی تقدیم نص دینی وتبلیغی جذاب للشباب فی کساء عصری خلاب؛ فإذا تمکن المترجم بواسطة تعدیل الترجمة العلمی والفنی، من تحریر نفسه من الوقوع فی فخ التاریخ حتى لا یتم اتهامه بالعلمنة، فإن العمل یستحق الدفاع عنه ویستحق الاهتمام.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • نظریة سکوبوس
  • هانس فرمیر
  • ترجمة القرآن الکریم
  • سورة المدثر
  • علی ملکی