جنبه‌های هدایتی آیات "سکینه" در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کلیة الآداب جامعة دمنهور

چکیده

هدایت‌ها در آیات قرآن کریم یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دانش معاصر و علوم قرآنی است که امت در همه جنبه‌های زندگی، سطوح فکری و تعاملات اجتماعی به آن نیاز دارد. هدایت‌های قرآنی علم گسترده‌ای هستند که به هر نیکویی هدایت می‌کنند و از هر بدی می‌رهانند، همان‌طور که در دائرة المعارف جهانی هدایت‌های قرآنی آمده است. این پروژه علمی بزرگ که توسط دانشگاه ام‌القری معرفی شده، نشان می‌دهد که هدایت‌های قرآنی نیازمند تحقیقات بسیاری هستند و به طرق مختلفی از جمله استفاده از معانی واژگان، مطالعه تفاوت‌های قرائت، بهره‌گیری از اعراب و بررسی نشانه‌های رسم قرآن، می‌توان به آن‌ها دست‌یافت. این تحقیق و تحقیقات دیگر نشان می‌دهند که بین فکر زبانی و متن قرآن و اعجاز آن که حصر ناپذیر است و هدایت‌های غیرشماری وجود دارد، ارتباط‌های بی‌نهایتی وجود دارد. بر اساس این، تحقیق به چند نتیجه رسیده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: استنباط هدایت‌های قرآن کلی و آیات سکینه به طور خاص، امکان تولید ساختارهای زبانی جدید را ممکن می‌سازد که این امر باعث غنای زبانی می‌شود. سکینه یکی از سپاهیان خداوند متعال و قدرت‌های اوست که فراتر از قدرت انسان‌هاست و آن یک چیز محسوس نیست، بلکه آن چیزی است که قلب در آن آرامش و ثبات در مواقع آشوب و تنش و سختی پیدا می‌کند، یا نوری است که خوف‌زده به آن پناه می‌برد و انس با آن می‌کند و ایمان افزایش می‌یابد و یقین تثبیت می‌شود. چون آیات سکینه را خداوند متعال بر پیامبر خود و مؤمنان در مقابل تنگناها، آشوب‌ها، ترس‌ها و تحولات ناحق استقرار داده است، مانعی از برکت برای خواندن و تلاوت آن در این مواقع ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

هدایات آیات السکینة فی القرآن الکریم

نویسنده [العربیة]

  • رمضان خیری إسماعیل حموده حموده
کلیة الآداب، جامعة دمنهور
چکیده [العربیة]

تمثِّلُ الهدایات فی آیات القرآن الکریم إحدى أهم الإنجازات المعرفیة المعاصرة، والعلوم القرآنیة التی تحتاجها الأمة فی کل حیاتها، ومستویاتها الفکریة، وتعاملاتها المجتمعیة، وإنَّ الهدایات القرآنیة تُعدُّ علمًا واسعًا یبحث فی جمیع الدلالات التی توصِّل إلى کلِّ خیر، وتمنع عن کل شرِّ- کما أُشیر إلى ذلک فی الموسوعة العالمیة للهدایات القرآنیة، ذلک المشروع العلمی الکبیر الذی أطلقته جامعة أم القرى ممثلة فی کرسی الهدایات القرآنیة. وفی هذا البحث أسعى- بعون الله وتوفیقه- إلى استنباط الهدایات من آیات السَّکینة فی القرآن الکریم، وإنَّ تلک الهدایات یُتوصَّل إلیها بطرقٍ متعددة منها: اعتماد دلالات الألفاظ، والنظر فی اختلاف القراءات، والاستفادة من أوجه الإعراب، والنَّظر فی دلائل الرسم...، وغیر ذلک من الطرق التی حدَّدها کرسی الهدایات فی جامعة أم القرى. وإنَّ هذا البحث وغیره من الأبحاث والدراسات توضح العلاقات الکثیرة واللا متناهیة بین الفکر اللغوی والنَّص القرآنی وما فیه من إعجاز لا یُحَدّ، وهدایات لا تُعدّ. وبناءً على ذلک؛ فقد خلص البحث إلى عدد من النتائج، أهمها: أنَّ استنباط هدایات القرآن الکریم بشکل عام، وآیات السکینة بشکل خاص، یتیح إنتاج تراکیب لغویة جدیدة، وهذا من شأنه إثراء اللغة. أنَّ السکینة جندی من جنود الله تبارک وتعالى ومقدوراته الخاصة التی تفوق مقدورات البشر، وأنَّها لیست شیئًا محسوسًا، بل هی: ما یجده القلب من الطُّمأنینة والثبات فی مواطن القلاقل والاضطرابات والشدائد، أو هی نور یسکن إلیه الخائف، ویأنس به الحزین، فیزداد الإیمان ویثبت الیقین. أنَّه لما کانت آیات السکینة قد أنزلها الله تبارک وتعالى على رسوله وعلى المؤمنین فی مقامات الکربات والاضطرابات والمخاوف والقلاقل، فإنَّه لما مانع من التبرک بتلاوتها وقراءتها فی تلک المقامات.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الهدایات
  • الهدایات القرآنیة
  • السکینة
  • آیات السکینة