مفهوم‌سازی استعاره های قرآنی از منظر شناختی: مطالعۀ موردی سوره‌های صافات و کهف

دهقان, مسعود; وهابیان, بهناز

doi:10.22034/jilr.2023.62762

مفهوم‌سازی استعاره های قرآنی از منظر شناختی: مطالعۀ موردی سوره‌های صافات و کهف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه زبان و ادبیات انگلیسی و زبانشناسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، کردستان، ایران

² دانش آموخته دکتری زبانشناسی، مدرس دانشگاه گنجنامه، همدان

10.22034/jilr.2023.62762

چکیده

استعاره به‌مثابۀ بخش مهمی از گفتمان، نه تنها در همۀ صور زبانی، بلکه در زبان دین هم جای خود را باز کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی مفهوم‌سازی قرآنی بر اساس انگارۀ استعارۀ مفهومی (انگاره‌ی اسم) لیکاف و جانسون (1980) به واکاوی انواع استعاره‌های مفهومی به‌کار‌رفته در سوره‌های صافات و کهف پرداخته است. ماهیت انجام این پژوهشِ کیفی به‌صورت توصیفی-تحلیلی بوده و داده‌ها از سوره‌های صافات و کهف به صورت کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند. نگارندگان درصددند تا نشان دهند که خداوند چگونه در قرآن از انواع استعاره‌ها‌ی مفهومی استفاده کرده است. یافته‌ها بیان‌گر آن است که استعاره‌های به‌کار‌رفته در این سوره‌ها، هر سه نوع استعاره‌های مفهومی جهتی‌، ساختاری و هستی‌شناختی را در بر‌می‌گیرد. همچنین، نتایج نشان داد که تعداد استعاره‌های به‌کار‌رفته در سوره-های صافات و کهف به ترتیب یازده و نه مورد است که در سورۀ صافات استعاره‌های جهتی از بیشترین میزان کاربرد برخوردار بوده و در سورۀ کهف بیشترین کاربردِ استعاره نیز به استعاره‌های ساختاری اختصاص دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

قرآن و تحلیل گفتمان

عنوان مقاله [العربیة]

تفسیر استعارات القرآن من منظور معرفی: دراسة الحالة سورتا الصافات والکهف

نویسندگان [العربیة]

مسعود دهقان ¹
Behnaz Vahabian ²

¹ Associate Professor in Linguistics, Dept. of English and Linguistics, Faculty of Language and Literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Kurdistan, Iran dehghan_m85@yahoo.com

² Lecturer at Ganjnameh University, Hamadan

چکیده [العربیة]

الاستعارة کجزء مهم من الخطاب، لیس فقط فی جمیع الأشکال اللغویة، بل أیضًا فی لغة الدین، وقد حجزت مکانًا لنفسها. تهدف هذه الدراسة إلى دراسة تفسیر الاستعارات القرآنیة بناءً على نظریة تفسیر المعنى المجازی (الاستعارة الاسمیة) لیکاف وجانسون (1980) من خلال تحلیل أنواع الاستعارات المجازیة المستخدمة فی سورتی الصافات والکهف. تم إجراء هذه الدراسة النوعیة بشکل وصفی تحلیلی، وتم جمع البیانات من سورتی الصافات والکهف من خلال المکتبات. سعت المؤلفون إلى إظهار کیفیة استخدام الله الاستعارات المجازیة فی القرآن. أظهرت النتائج أن الاستعارات المستخدمة فی هاتین السورتین تشمل ثلاثة أنواع من الاستعارات المجازیة: الاستعارة المجازیة الهدفیة، والاستعارة المجازیة البنائیة، والاستعارة المجازیة الکائنیة والمعرفیة. کما أظهرت النتائج أن عدد الاستعارات المستخدمة فی سورتی الصافات والکهف هی 11 و 9 على التوالی، وأن الاستعارات الهدفیة هی الأکثر استخدامًا فی سورة الصافات، بینما الاستعارات البنائیة هی الأکثر استخدامًا فی سورة الکهف.

کلیدواژه‌ها [العربیة]