درون مایه های ادب پایداری در شعر متوکل طه شاعر پایداری فلسطین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد یار، دانشگاه پیام نور

چکیده

متوکل طه یکی از شاعران برجسته فلسطینی معاصر است که با استفاده از هنر شاعری خویش آثار ارزشمندی در زمینه ادبیات پایداری و ترسیم حوادث دهشتناک سرزمین فلسطین، و جانفشانیها و مبارزات آنان خلق کرده است. شعر او تصویرگر پایداری، آزادی خواهی و مبارزات مردم فلسطین و جنایات هولناک اشغالگران صهیونیستی است. شاعر با درک فضای حساس زمان خود درصدد ایفای رسالت اجتماعی خود در آگاهی بخشی به مردم فلسطین و ادامه پایداری تا رسیدن به آرمان خویش است. ولی او در سایه دیگر بزرگان ادبیات پایداری، آنچنان که شایسته اوست معرفی نشده است و تا حدودی مورد غفلت واقع شده است. در این راستا پژوهش حاضر، با روش تحلیلی و توصیفی، مهمترین درون مایههای پایداری را در شعر او مورد کنکاش قرار داده است و یافتههای این پژوهش نشان میدهد؛ وی بـا احـساس غنـی شـاعرانه و قـدرت بیـان خـود توانـسته است به خوبی جانفشانیهای مردم ستمدیده فلسطین را به تصویر بکشد و بارقه امید را در دل آنان زنده نگه دارد. توصیف وحشیگریهای اشغالگران وترسیم جنایت آنان، امید بخشی به آزادی و رهایی و بازگشت، مبارزه طلبی و دعوت به پایداری، زنده نگه داشتن انتفاضه فلسطین و حمایت از آن، مخالفت با گفتگو و سازش با اشغالگران، صلح دوستی، توصیف سختیهای زندان و پایداری در برابر آن، خیانت و سیاستهای سران عرب به آرمان فلسطین، آگاهیبخشیدن و هشدار اعتماد کردن به دشمن، از مهمترین درون مایههای گفتمان شعری متوکل طه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

مضامین ادب المقاومه فی شعر متوکل طه الشاعر الفلسطینی المقاوم

نویسنده [العربیة]

  • ارمان محمدی رایجانی
استاذ مساعد، جامعة بیام نور
چکیده [العربیة]

متوکل طه أحد أبرز شعراء فلسطین المعاصرین الذین استخدموا فن الشعر لخلق أعمال قیّمة فی مجال أدب المقاومة ورسم الأحداث المروعة فی أرض فلسطین وتضحیات ونضالات شعبها. شعره یعکس صمود الشعب الفلسطینی ونضاله من أجل الحریة وکفاحه ضد جرائم الاحتلال الصهیونی البشعة. یدرک الشاعر الفضاء الحساس لعصره ویسعى للوفاء برسالتة الاجتماعیة فی توعیة الشعب الفلسطینی واستمرار المقاومة حتى تحقیق طموحاته. ومع ذلک، لم ینل التقدیر الذی یستحقه فی ظلّ کبار أدب المقاومة الآخرین، بل تم إغفاله إلى حد ما. فی هذا السیاق، تسعى هذه الدراسة، باستخدام منهج التحلیل الوصفی، إلى استکشاف أهمّ مضامین الصمود فی شعره. وتُظهر نتائج هذه الدراسة أنه تمکن من تصویر تضحیات الشعب الفلسطینی المظلوم بشکل جید من خلال مشاعره الشعریة الغنیة وقوة تعبیره، وإبقاء شعلة الأمل حیة فی قلوبهم. وتشمل أهمّ مضامین الخطاب الشعری لمتوکل طه: وصف وحشیة المحتلین ورسم جرائمهم، وإعطاء الأمل بالحریة والخلاص والعودة، ودعوة إلى النضال والمقاومة، وإحیاء الانتفاضة الفلسطینیة ودعمها، ومعارضة الحوار والتفاوض مع المحتلین، وحبّ السلام، ووصف صعوبات السجن والصمود فی وجهه، ورسم ألم ومعاناة أطفال فلسطین، وخیانة وسیاسات الزعماء العرب للقضیة الفلسطینیة، وتوعیة الناس وتحذیرهم من الثقة بالعدو.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • أدب المقاومة
  • فلسطین
  • صهیونی
  • متوکل طه
بلاوی، رسول، صولتی، سمیه، و صادقیان نژاد، اعظم. (1392). جایگاه آوارگان فلسطین
در شعر محمود درویش. فصلنامه نقد ادب عربی دانشگاه یزد, 3(4)، 25-57.  20.1001.1.23225068.1392.3.4.2.0
جهانگیر، کیامرث، و ملکی، حسن. (1394). بیداری اسلامی: ریشه‌ها و زمینه‌ها. فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی, 45(2)، 289-310. 10.22059/jpq.2015.54851
حمصیان، احمدرضا. (1380). فرایند صلح و کشورهای متخاصم. نشر کنکاش.
خوری، إلیاس. (1982). الذاکرة المفقودة (الطبعة الأولی). مؤسسات الأبحاث العربیة.
سلیمان، خالد. (1376). فلسطین و شعر معاصر عرب (شهره باقری و عبد الحسین فرزاد, ترجمة). چشمه.
سنگری، محمد رضا. (1390). ادبیات پایداری. در جواد محقق، بیداری کلمات: بررسی و تحلیل شعر مقاومت (ص. 99-121). روایت فتح(وابسته به موسسه فرهنگی روایت فتح).
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1380). شعر معاصر عرب (چاپ اول). سخن.
شکری، غالی. (1979). أدب المقاومة. دارالآفاق الجدیدة.
طوقان، فدوی. (1993). الرحلة الأصعب. دار الشروق.
طه، المتوکل. (2003). الأعمال الشعریة. م‍وس‍س‍ه‌ ال‍ع‍رب‍ی‍ه‌ ل‍ل‍درس‍ات‌ و ال‍ن‍ش‍ر.
طه، المتوکل. (2007). قال الفتی لبنان. الرعاة للدراسة والنشر.
عبدالعزیز أحمد حامد، عبدالمجید. (2003). التجربة الشعریة عند المتوکل طه (پایان نامه کارشناسی ارشد). جامعة النجاح الوطنیة.
قمیحة، محمد مفید. (1981). الاتجاه الانسانی فی الشعر العربی المعاصر. دار الآفاق الجدیدة.
کنفانی، غسان. (1966). أدب المقاومة فی فلسطین المحتلة. دار الطلیعة.
المجموعة من المؤلفین. (1998). موجز من تاریخ الفلسطین. وزارة الثقافة الفلسطینیة، اللجنة الوطنیة لإحیاء ذکری النکبة.
محمّدی، محبوبه. (1389). قسم به نخل قسم به زیتون. نشر ارزشهای دفاع مقدس.
مختاری، قاسم، و شهبازی، محمود. (1389). جلوه‌های پایداری در شعر عمر ابوریشه. ادبیات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان, 2(4), 519–543. https://doi.org/10.22103/jrl.2012.306
مختاری، قاسم، و وفایی خوش، قدرت الله. (1394). جلوه‌های پایداری در شعر عبدالرحمن العشماوی نمونه مورد پژوهش قصیدة «فتی فلسطینی یتحدث». ادبیّات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان, 7(12)، 303-322. https://doi.org/10.22103/jrl.2015.1020
مصطفوی نیا، سید محمدرضی، توکلی محمدی، محمودرضا، و ابراهیمی، قاسم. (1390). مقاومــت در شــعر توفیــق امــین زیــاد. ادبیات پایداری دانشگاه باهنر کرمان، 2(4)، 565–588. https://doi.org/10.22103/jrl.2012.308
النقاش، رجاء. (1972). محمود درویش شاعر الأرض المحتلة (ط 2). المؤسسه العربیه للدراسات والنشر.