بررسی عناصر پیرامتنی و کارکرد آن در شماره‌های 129-140 مجلة اسلامی «الحسینی الصغیر»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات عربی، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

چکیده

در پیدایش یک اثر علاوه‌بر متن، عواملی همچون عنوان، مقدمه، طرح جلد، سرمقاله، قطعِ اثر و غیره دخیل است که به آن پیرامتن می‌گویند. پیرامتن در ادبیات کودک نقش پررنگ‌تری به نسبت ادبیات بزرگسال دارد؛ زیرا کودک برای فهم بهتر متن نیازمند محرکی خارج از متن است که فضای لازم رابرای درک متن فراهم نماید و تفسیر مناسبی از متن را برای او مهیا کند. ماهنامة کودک «الحسینی الصغیر» یکی از بروزترین مجلات اسلامی کودک است که با تنوع در فرم و محتوا مورد استقبال جمع کثیری از کودکان عرب قرار گرفته و از سال 2009م تا کنون نیز در حال چاپ است. در این پژوهش تلاش می‌شود با تکیه‌بر روش توصیفی-تحلیلی مهم‌ترین عناصر پیرامتنی شماره‌های سال 2020م این ماهنامه بررسی شود و کارکردهای هر کدام از آن‌ها تحلیل گردد. هدف اصلی این مطالعه، تحلیل نقش و کارکرد عناصر پیرامتنی در شکل‌گیری فضای تفسیری و درک محتوای مجلة «الحسینی الصغیر» است. نتایج نشان می‌دهد عنوان «الحسینی الصغیر» از یک‌سو با ایدئولوژی و نگرش تحریریة مجله در ارتباط است و ازدیگرسو با کودک و محیط پیرامونی او. دو لایة نظام زبانی و نظام تصویری در قابی به نام طرح جلد و سرمقاله به‌عنوان دروازه‌ای برای ورود به متن اصلی مجله قرار گرفته‌است. مجموع دلالت‌های دو نظام یادشده به درک تصویر و دریافت محتوای مجله کمک شایانی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

دراسة عناصر النص الموازی ووظیفتها فی الأعداد 129-140 للمجلة الإسلامیة «الحسینی الصغیر»

نویسنده [العربیة]

  • عبدالباسط عرب یوسف آبادی
الأستاذ المساعد، قسم اللغة العربیة وآدابها، جامعة زابل، زابل، إیران.
چکیده [العربیة]

یطلق النص الموازی علی جمیع المعلومات أو البیانات الهامشیة والتکمیلیة التی تدور حول النص. إنه یتضمن ما تطلق علیه العتبات المتنوعة کالعنوان، والمقدمة، وتصمیم الغلاف، والافتتاحیة، والإهداءات، وأحجام الأثر وغیرها. للنص الموازی دور أهم فی أدب الأطفال بالنسبة إلیه فی أدب الکبار؛ لأنه لکی یفهم النص بشکل أفضل یحتاج الطفل إلى حافز خارج النص یوفر المساحة اللازمة لفهم النص ویوفر له تفسیراً مناسباً للنص. تعتبر المجلة الشهریة «الحسینی الصغیر» من أحدث مجلات الأطفال الإسلامیة، والتی لاقت استقبال عدد کبیر من الأطفال العرب لتنوعها فی الشکل والمضمون، ویتم إصدارها منذ عام 2009م إلی حد الآن. تسعی هذه الدراسة البحث عن أهم عناصر النص الموازی لأعداد السنة 2020م من هذه المجلة بالاعتماد على المنهج الوصفی-التحلیلی وتحلیل وظائف کل منها. الهدف الرئیسی لهذه الدراسة هو تحلیل عناصر النص الموازی ووظیفتها فی تشکیل الفضاء التفسیری وفهم محتوى مجلة «الحسینی الصغیر». أظهرت النتائج أن عنوان «الحسینی الصغیر» یرتبط بأیدیولوجیات محرّری المجلة من جهة، وبالطفل والبیئة المحیطة به من جهة أخرى. یتم وضع طبقتی نظام اللغة ونظام الصورة فی إطار یُسمّى تصمیم الغلاف والافتتاحیة کعتبة للدخول إلى النص الرئیسی للمجلة. إن مجموع معانی النظامین المذکورین یساعد على فهم الصورة واستقبال محتوى المجلة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • النص الموازی
  • العنوان
  • تصمیم الغلاف
  • التحلیل البصری واللغوی
  • مجلة «الحسینی الصغیر»

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 01 فروردین 1404
  • تاریخ دریافت: 15 خرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 19 اسفند 1403
  • تاریخ پذیرش: 01 فروردین 1404