نقد تطبیقی ترجمه‌های آیه 71 سوره هود با تکیه بر عنصر تقدیم و تأخیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه معارف اسلامی، دانشکده عاوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

برای انتقال صحیح منظور خداوند، ترجمۀ قرآن باید دقیق و مبتنی بر دریافت صحیح از آیات انجام شود. ترجمه‌های غیر دقیق، به دلیل عدم تسلط عموم مخاطبان به دانش‌های قرآنی، به فهم ناقص یا ورود شبهات منجر می‌شود. مترجم علاوه بر در نظر داشتن معانی الفاظ، سیاق و قرائن درون‌بافت آیات، بایستی با علوم قرآنی و بخصوص مباحث ادبی و بلاغی قرآن آشنا باشد و در تبیین مجملات قرآن از آنها بهره گیرد. تقدیم و تأخیر یکی از سبب‌های اجمال است که در قرآن نظائر متعددی دارد. این پژوهش ضمن تحلیل آراء مفسران، به صورت تطبیقی اغلب ترجمه‌های در دسترس (201 ترجمه به 26 زبان زنده دنیا) از آیه 71 هود را بررسی کرده و به روش توصیفی ـ تحلیلی و کاوش آراء مفسران، به این مسأله پرداخته که مترجمان به وقوع تقدیم و تاخیر در ترجمه آیه توجه داشته‌اند یا وجوه دیگری را در نظر گرفته‌اند. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که در این آیه، تقدیم و تأخیر رخ داده و سبب بروز اجمال و ناهمسازی ظاهری در عبارت شده است. توجه به بروز تقدیم و تأخیر در آیه، این ناهمسازی را رفع و اثبات می‌کند که خندۀ ساره، ناشی از تعجب وی و در نتیجه بشارت‌دهی فرشتگان و پس از آن روی داده است. اکثریت قابل توجهی از ترجمه‌های بررسی شده به زبان‌های گوناگون، این آیه را بدون در نظر داشتن تقدیم و تأخیر، ترجمه کرده و نتوانسته‌اند تصویر دقیق و روشنی از محتوای آیه ارائه دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

النقد المقارن لترجمات الآیة 71 من سورة هود مع الترکیز على عنصر التقدیم والتأخیر.

نویسنده [العربیة]

  • علی سلحشور
قسم الدراسات الإسلامیة، کلیة الدراسات الإنسانیة والاجتماعیة، جامعة کردستان، سنندج، إیران
چکیده [العربیة]

لکی تُنقل مرادُ الله تعالى بدقّة، لا بدّ أن تکون ترجمةُ القرآن الکریم قائمةً على الفهم الصحیح للآیات، إذ إنّ الترجمات غیر الدقیقة قد تؤدّی - بسبب عدم اطّلاع عامّة القرّاء على العلوم القرآنیة - إلى فهم ناقص أو إثارة شبهات. لذلک، ینبغی للمترجم، بالإضافة إلى ملاحظته دلالات الألفاظ والسیاق والقرائن الداخلیة للنص، أن یکون على درایة بالعلوم القرآنیة، لاسیما الجوانب الأدبیة والبلاغیة، لیستعین بها فی توضیح المجملات القرآنیة. ومن أبرز أسباب الإجمال فی القرآن الکریم ظاهرة التقدیم والتأخیر، والتی لها نظائر عدیدة فی النص القرآنی. تهدف هذه الدراسة، من خلال تحلیل آراء المفسّرین، إلى إجراء مقارنة بین أبرز الترجمات المتوفّرة (201 ترجمة إلى 26 لغة حیّة) للآیة 71 من سورة هود، متّبعةً المنهج الوصفی التحلیلی، للبحث فی مدى انتباه المترجمین إلى وقوع التقدیم والتأخیر فی هذه الآیة، أو اعتمادهم على أوجهٍ أخرى فی التفسیر. وقد أظهرت النتائج أنّ الآیة الکریمة قد شهدت تقدیمًا وتأخیرًا أدّى إلى نوعٍ من الإجمال والتنافر الظاهری فی العبارة، وأنّ ملاحظة هذا العنصر یزیل التنافر ویوضح أنّ ضحک سارة إنّما جاء نتیجة تعجّبها من البشارة التی تلقّتها من الملائکة، أی بعد حدوثها. وتشیر الدراسة إلى أنّ الغالبیة العظمى من الترجمات إلى اللغات المختلفة لم تراعِ هذا التقدیم والتأخیر، وبالتالی لم تتمکّن من نقل الصورة الدقیقة والواضحة لمضمون الآیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الترجمة
  • التقدیم والتأخیر
  • المترجمون
  • ضحک
  • الآیة 71 من سورة هود

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 01 خرداد 1404
  • تاریخ دریافت: 21 دی 1403
  • تاریخ بازنگری: 30 اردیبهشت 1404
  • تاریخ پذیرش: 01 خرداد 1404