بررسی و تحلیل مهارت‌های هوش هیجانی شخصیت اصلی داستان حضرت یوسف(ع)در قرآن کریم بر مبنای دیدگاه روان شناسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات عربی ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

چکیده

‎تحلیل روان‌شناختی آثار ادبی موجب پیوند علم روان‌شناسی و ادبیات و سبب دستیابی به نتایج ارزشمند می‌شود. در این راستا شخصیت ادبی درخور چنین تحلیلی است؛ زیرا از قابلیت هایی برخوردار است که یکی از بهترین روش‌های ارزیابی آن‌ قابلیت‌ها دیدگاه‌های روان‌شناسان است. هوش هیجانی در شمار قابلیت‌های شخصیت است که مورد توجه نظریه‌پردازان علم روان‌شناسی واقع شده و مدل‌ها و نظریاتی از سوی آن‌ها برای سنجش آن ارائه گردیده است. مدل سه روان‌شناس برجسته«دانیل گلمن»، «ریچارد بویاتزیس» و «آنی مک کی» از آن جمله است. این مدل دارای چهار حیطه اصلی به نام خودآگاهی، مدیریت خود، آگاهی اجتماعی و مدیریت رابطه است در حالی که هریک از آن‌ها دربردارنده چند مهارت هستند. در پژوهش حاضر مدل مذکور جهت بررسی هوش هیجانی شخصیت اصلی داستان یوسف(ع) در قرآن کریم برگزیده شده‌است. هدف از این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی صورت‌گرفته، پی بردن به چگونگی عملکرد شخصیت اصلی یعنی یوسف(ع) در مدیریت هیجانات خود در رویارویی با دیگر شخصیت‌هاست و به این دلیل حائز اهمیت است که در آن یکی از جنبه های شخصیتی او به شکل علمی بر مبنای نظر روان شناسان تبیین می‌شود. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که هوش هیجانی یوسف(ع) با شش مهارت آگاهی هیجانی، خود ارزیابی صحیح، خودباوری، خود کنترلی، قابلیت اعتماد و مدیریت تعارض در قرآن کریم نمود یافته‌است حال آن که برخی از فضائل او مثل امانتداری، پاکدامنی، ایمان، صبر، صداقت و خرد از طریق مهارت‌های یاد شده در تعامل او با ضد قهرمانان و دیگر شخصیت‌ها متجلی شده‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [العربیة]

دراسة مهارات الذکاء الانفعالی و تحلیلها لدی الشخصیة الرئیسیة لقصة یوسف(ع) فی القرآن الکریم وفقا لآراء علماء النفس

نویسنده [العربیة]

  • زهرا افضلی
قسم اللغة العربیة و آدابها، کلیة العلوم الإنسانیة ،جامعة بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده [العربیة]

الملخص

یؤدّی التحلیل النفسی للآثار الأدبیة إلی ربط علم النفس والأدب و یسبّب الحصول علی نتائج قیمة. فإنّ الشخصیة الأدبیة جدیرة بهذا التحلیل فی هذا المنطلق؛ لأنهّا تمتلک القدرات التی وجهات نظر علماء النفس من أفضل الطرق لتقییمها.الذکاء الانفعالی فی عداد قدرات الشخصیة التی وقعت موقع اهتمام منظری علم النفس و قدّمت نماذج و نظریات من قبلهم لقیاسه. منها نموذج علماء النفس البارزین الثلاثة دانییل جولمان، وریتشارد بویاتزیس و آنی مک کی. یشتمل هذا النموذج علی أربعة مجالات رئیسیة: الوعی الذاتی، إدارة الذات، الوعی الاجتماعی، إدارة العلاقات، بینما یتضمن کل منها عدة المهارات. قد تمّ اختیار النموذج المذکور لدراسة الذکاء الانفعالی لدى الشخصیة الرئیسیة لقصة یوسف(ع) فی القرآن الکریم فی البحث الموجود. یهدف هذا البحث الذی أجری باستخدام المنهج الوصفی- التحلیلی، إلى إدراک کیفیة تعامل الشخصیة الرئیسیة یوسف (ع) فی إدارة انفعالاته عند مواجهة الشخصیات الأخرى، و له أهمیة لأنّه یتبین فیه أحد جوانب شخصیته بشکل علمی وفقا لآراء علماء النفس. تبین نتیجة البحث أنّ الذکاء الانفعالی لدی یوسف (ع) قد تجلی فی القرآن الکریم بست مهارات هی: الوعی الانفعالی ا، التقییم الصحیح بالذات، الثقة بالذات، ضبط النفس، الجدارة بالثقة ، إدارة الصراع بینما قد تمثل بعض مناقبه کالأمانة، العفة، الإیمان، الصبر، الصدق و الحکمة من خلال المهارات التی سبق ذکرها فی تفاعله مع الأبطال المضادین والشخصیات الأخرى.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الکلمات الرئیسیة : علم النفس
  • الذکاء الانفعالی
  • الشخصیة الرئیسیة
  • یوسف(ع)
  • القرآن الکریم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 05 خرداد 1404
  • تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1404
  • تاریخ بازنگری: 02 خرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 05 خرداد 1404