خوانش رکوعات قرآن به‌مثابه پاراگراف/بند و کاربست آن بر رکوع یازدهم سوره نحل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث ، دانشگاه میبد،میبد،ایران

2 گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد،میبد،ایران

چکیده

یکی از تقسیم‌بندی‌های متن قرآن، «رکوع» است که بنا بر یک نظر، به عصر پیامبر اکرم (ص) باز می‎گردد و بنا به شواهدی در سده‌های پیشین موردتوجه بوده است. پژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل رکوع یازدهم سوره نحل (آیات ۷۷- ۸۳) به‌مثابه یک پاراگراف صورت‌گرفته است؛ تا از این طریق، دریچه‌ای جدید در بررسی رکوعات قرآن کریم بگشاید و از سوی دیگر، راهگشای ایجاد زمینه‌ای نو در شناسایی لایه‌های معنایی قرآن کریم (گفتارهای قرآنی) باشد. این پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی نگاشته شده و در آن، ابتدا مضمون اصلی / موضوع محوری این رکوع مشخص و استقلال معنایی آن، تبیین گردید. سپس با مقایسه محدوده آیات این رکوع با سیاق‌بندی هفت نفر از مفسران در این محدوده آیات، وجه تمایز و امتیاز رکوع‌بندی سوره‌های قرآن بیان شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد سیاق‎بندی‎های متنوع مفسران دارای مشکلاتی نظیر ایجاد فهم غیردقیق از متن و مخدوش‌شدن هدف اصلی، ناهمگونی و عدم تناسب میان مباحث، ازبین‌رفتن ارتباط میان مباحث و درهم‌آمیختگی مطالب، شکسته‌شدن دلالت کلام بود. نتیجه آنکه این اشکالات در فهم برخاسته از یک مسأله اساسی‌تر یعنی بی‌توجهی به افتتاح و اختتام کلام است. دقت در تعیین افتتاح و اختتام بخش‌ها می‌تواند به شناسایی واحد معنایی/پاراگراف/گفتار قرآنی کمک‌رسان باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

قراءة رکوع القرآن فقرات؛ دراسة حالة للرکعة الحادیة عشرة من سورة النحل

نویسندگان [العربیة]

  • زهرا رفیعی مجومرد 1
  • احمد زارع زردینی 2
  • یحیی میرحسینی 2
1 m.a at quran and hadith sciences , meybod University
2 Associate Professor of quran and hadith sciences, meybod university, meybod. Iran
چکیده [العربیة]

ومن أقسام النص القرآنی "الرکوع"، الذی یعود بحسب أحد الآراء إلى عهد النبی محمد (صلى الله علیه وآله و سلم)، وبحسب بعض الأدلة کان یعتبر مهما فی القرون السابقة. ومن مجالات فهم القرآن الکریم تحدید الحدود النصیة فی السور القرآنیة، وتهدف هذه الدراسة إلى دراسة وتحلیل الرکعة الحادیة عشرة من سورة النحل (الآیات 77-83) على شکل فقرة. وبهذا فإنها ستفتح نافذة جدیدة فی دراسة رکعات القرآن الکریم، ومن ناحیة أخرى ستمهد الطریق لخلق سیاق جدید فی التعرف على الطبقات الدلالیة للقرآن الکریم. لقد کتب هذا البحث بأسلوب وصفی تحلیلی، وفیه، ومن خلال منهج قراءة القوس فقرة، تم أولاً توضیح الموضوع الرئیسی/الموضوع المرکزی لهذا القوس المحدد واستقلاله الدلالی. ثم من خلال مقارنة هذا الرکوع مع سیاق المفسرین الآخرین فی هذا النطاق من الآیات تم توضیح فوائد الرکوع فی سور القرآن الکریم. ومن ثم واجهت سیاقات المفسرین المختلفة مشاکل مثل خلق سوء فهم للنص وتشویه الغرض الرئیسی، وعدم التجانس والتناقض بین المواضیع، وفقدان الاتصال بین المواضیع، واختلاط المواد فی تفسیراتهم. کل هذه المشاکل کانت بسبب التصنیفات غیر المبررة التی وضعها المعلقون. لذلک حاول هذا البحث أن یخلق زاویة جدیدة فی تفسیر السور القرآنیة من خلال دراسة الرکعة الحادیة عشرة من سورة النحل، والتی من خلالها بالإضافة إلى إظهار الاستقلال الموضوعی لکل وحدة معنى فی السورة، یتم إظهار استمراریة المحتوى من أجل تحدید الغرض الرئیسی لسورة فی القرآن

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • رکوعات القرآن
  • سورة النحل
  • الطبقات الدلالیة فی القرآن
  • نقد سیاق المفسرین
  • الفقرة/الجملة.555 موضوع

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 22 تیر 1404
  • تاریخ دریافت: 07 فروردین 1404
  • تاریخ بازنگری: 23 خرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 22 تیر 1404