تحلیل ترجمۀ الهی قمشه‌ای از متون دینی بر اساس الگوی گارسس، مورد مطالعه: صحیفۀ سجادیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران.

2 استادیار گروه مترجمی زبان عربی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران.

چکیده

ائمۀ معصومین علیهم السلام به جهت مقتضیات زمان، بسیاری از حقایق را تحت عنوان دعا برای امت بیان کرده‌اند که هم ارتباط معنوی امت با خداوند را ایجاد و حفظ کنند و هم امت را از نظر اعتقادی به کمال برسانند. بر همین اساس، صحیفۀ سجادیۀ امام زین‌العابدین علیه السلام دربردارنده و بیان‌کنندۀ معارف اسلامی، از جمله اصول دین [= توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد] و نیز بیان‌کنندۀ امور اجتماعی، عرفانی، اخلاقی و کلامی است. بااین‌وصف، ضرورت تحلیل ترجمۀ متون دینی روشن است. در پژوهش حاضر، کاربست جامع الگوی گارسس در تحلیل ترجمۀ الهی قمشه‌ای از صحیفۀ سجادیه با روش توصیفی-تحلیلی مد نظر است. تا از این رهگذر، ضمن تحلیل علمی و هدفمند ترجمۀ مورد استناد، مترجمان نیز نسبت به اهمیت و کاربست الگوهای ترجمه واقف گردند. الگوی گارسس، شامل چهار سطح و هر سطح شامل تعدادی راهبرد است که در کنار هم، تحلیل دقیق ترجمۀ بینازبانی را میسر می‌سازند. نتایج پژوهش نشان داد که (1). لایه‌های معنایی-لغوی، نحوی-واژه‌ساختی، گفتمانی-کارکردی، و سبکی-منظورشناختی الگوی گارسس برای تحلیل ترجمه‌های مقصدمحور مناسب‌تر هستند؛ (2). کاربست هر چهار سطح الگوی گارسس و نیز اغلب راهبردهای آن، در تحلیل ترجمۀ الهی قمشه‌ای از صحیفۀ سجادیه میسر است؛ (3). الهی قمشه‌ای در ترجمۀ صحیفۀ سجادیه غالباً مقصدگراست؛ (4). ضرورت بازنگری‌های جزئی در ترجمۀ مورد استناد احساس می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

تحلیل ترجمة إلهی قمشئی للنصوص الدینیة وفقًا لنموذج غارثیس، دراسة حالة: الصحیفة السجادیة

نویسندگان [English]

  • آنه قربان باشام 1
  • مرتضی زارع برمی 2
1 ماجستیر فی الترجمة العربیة، کلیة العلوم الإنسانیة، جامعة دامغان، دامغان، إیران.
2 أستاذ مساعد فی قسم الترجمة العربیة، کلیة العلوم الإنسانیة، جامعة دامغان، دامغان، إیران.
چکیده [English]

بسبب متطلبات العصر، عبّر الأئمة المعصومون علیهم السلام عن حقائق کثیرة تحت عنوان الدعاء للأمة، وذلک لترسیخ الصلة الروحیة للأمة بالله والحفاظ علیها، ولتکمیلها إیمانیًا. وبناءً على ذلک، تتضمن الصحیفة السجادیة للإمام زین العابدین علیه السلام تعالیم الإسلام، بما فی ذلک مبادئ الدین [= التوحید، والعدل، والنبوة، والإمامة، والمعاد]، بالإضافة إلى شرح المسائل الاجتماعیة، والعرفانیة، والأخلاقیة، والعقائدیة. ومن وجهة النظر هذه، تتضح ضرورة تحلیل ترجمة النصوص الدینیة. تتناول هذه الدراسة التوظیف الشامل لنموذج غارثیس فی تحلیل ترجمة إلهی قمشئی للصحیفة السجادیة باستخدام المنهج الوصفی-التحلیلی، وذلک لتحقیق التحلیل العلمی الهادف للترجمة المذکورة، ولتوعیة المترجمین بأهمیة نماذج الترجمة وتطبیقاتها. یتکون نموذج غارثیس من أربعة مستویات، ویتضمن کل مستوى عددًا من الاستراتیجیات التی تمکن معًا من إجراء تحلیل مفصل للترجمة بین اللغات. أظهرت نتائج البحث أن: (1). الطبقات الدلالیة-المعجمیة، والنحویة-الصرفیة، والخطابیة-الوظیفیة، والأسلوبیة-البراجماتیة لنموذج غارثیس أکثر ملاءمة لتحلیل الترجمات المتأثرة باللغة الهدف؛ (2). من الممکن توظیف المستویات الأربعة لنموذج غارثیس، بالإضافة إلى معظم استراتیجیاته فی تحلیل ترجمة إلهی قمشئی للصحیفة السجادیة؛ (3). غالبًا یتأثر إلهی قمشئی فی ترجمته للصحیفة السجادیة بمعاییر اللغة المستهدفة؛ (4). الترجمة المذکورة تحتاج إلى مراجعات طفیفة.

کلیدواژه‌ها [English]

  • اللغة
  • الترجمة
  • النصوص الدینیة
  • الصحیفة السجادیة
  • إلهی قمشئی
  • نموذج کارمن بالیرو غارثیس

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 08 شهریور 1404
  • تاریخ دریافت: 09 تیر 1404
  • تاریخ بازنگری: 01 شهریور 1404
  • تاریخ پذیرش: 08 شهریور 1404