مبتدا و کانونی سازی در گزیده هایی از صحیفه سجادیه (بر اساس نظریه لمبرکت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 زبان وادبیات عربی. دانشگاه خوارزمی. کرج

2 گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 عضو هیئت علمی زبان و ادبیات عربی. دانشگاه خوارزمی. تهران

4 زبان و ادبیات عربی. دانشگاه تهران

چکیده

تغییر گزینش واژگان رایج زبان درهرزبانی، ساختار‌هایی را تشکیل می‌دهندکه باعنوان ساختار‌های اطلاعی نشاندار معرفی می‌گردند. از جمله این ساختارها، ساختارهای نحوی نشاندار مبتداسازی و کانونی سازی جمله است که درآن‌ها سازه مبتدا و کانون از مکان اصلی خود در جمله عدول کرده و در مکانی دیگر از جمله قرار می‌گیرند. از آنجا که از دیدگاه ساخت اطلاعی، تغییر عناصر جمله بار معنایی را دگرگون می‌سازد درک این موضوع خصوصا در متون دینی و مذهبی از اهمیت ویژه‌ایی برخوردار بوده و در این زمینه دقت بیشتر مترجم و شناخت ورعایت ساختارهای نحوی دو زبان مقصد و مبدا را می‌طلبد؛ زیرا ممکن است دوجمله از لحاظ ظاهری معنای یکسان و متعادلی داشته باشند اما از لحاظ ارتباطی و کنش کلامی، معانی با یکدیگر متفاوت باشند. پژوهش حاضر با شیوه توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تطبیقی با تکیه بر نظریه لمبرکت ترجمه الهی قمشه‌ایی درصحیفه سجادیه را از حیث ترجمه ساختارهای نشاندار مورد بررسی قرارداده است. نتایج بیانگر آن است که مترجم به طور کلی در ترجمه ساختارهای نشاندار دقت عمل به خرج نداده و بیشتر این ساختارهای نشاندار را به صورت بی‌نشان در فارسی ترجمه کرده است. در واقع مترجم از ساختار زبان خود در ترجمه این گزاره‌ها استفاده کرده است؛ این امر به روانی ترجمه آسیبی وارده نیاورده ولی بی‌تردید ازدیدگاه ساخت اطلاعی لمبرکت به دلیل جابه‌جایی ساختارها از نشاندار به بی‌نشان انتقال دقیق قسمتی از بارمعانی کلام مورد توجه قرار نگرفته است و بدین ترتیب بخشی از معنای مدنظر سخنور مغفول مانده و تعادل ارتباطی کلام ونحوی حاصل نشود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

المتوضع والتبئیر فی المختارات من الصحیفة السجّادیة ((وفق نظریة لمبیرکت)

نویسندگان [English]

  • امیرحسین جمالی 1
  • سودابه مظفّری 2
  • زهره ناعمی 3
  • هومن ناظمیان 3
  • سعداله همایونی 4
1 اللغة العربیة وآدابها. جامعة الخوارزمی. کرج
2 فرع اللّغة العربیّة و آدابها. کلیة الآداب و العلوم الإنسانیّة. جامعة الخوارزمی. طهران. إیران
3 عضو الکادر العلمی للغة العربیة وآدابها. جامعة الخوارزمی. طهران
4 اللغة العربیة وادابها. جامعة طهران
چکیده [English]

تغییر اختیار مکان تراکیب المفردات اللغویة فی الجملة یشکل البنیة المعلوماتیة الموسمة، الذی یؤدّی إلی البنیات النحویة المعلوماتیة من بین هذه التراکیب تسمی التموضع و التبئیر لتغییر مکان بنیة المبتدا و البؤرة و وضعهما فی موضع آخر فی الجملة وفقا لهذه وجهة النظر، فان تبدیل مکان عناصر الجملة یحول البُعد الدلالی و خاصة فی النصوص الدینیة له اهمیة خاصة یتطلب المزید من الدقة للمترجم و التعرف علی التراکیب النحویة للغتین المبدا و المقصد و الالتزام بهما قد تکون الجملتان نفس الشکل و یمکننا أن نفهم نفس المعنی منهما ولکن فی بعض الاحیان یکون مختلفا تماما من حیث التواصل و العمل الخطابی.

قد تطرقت هذه الدراسة فی المنهج الوصفی-التحلیلی ناظرة إلی رؤیة المقارنة، الی نظریة لمبیرکت لترجمة الهی قمشه‌ایی فی الصحیفة السجادیة من حیث ترجمة البنی المعلوماتیة الموسّمة. تشیر النتائج الی أن المترجم لم تتم ترجمته بدقة فی هذه التراکیب المعلوماتیة و قام بترجمة معظم التراکیب الموسمة الی التراکیب غیر الموسمة فی اللغة الفارسیة. فی الواقع استخدم المترجم بنیة لغته الأم لترجمة هذه التراکیب وهذا الامر لیس مخلاّ بالترجمة نفسها ولکن وفق نظریة البنیة المعلوماتیة للمبیرکت لم یتم تنفیذ قسم من البُعد الدلالی بدقة فی الترجمة بسبب تغییر التراکیب من الموسمة الی غیر الموسمة، و فی نهایة المطاف یتم إهمال جزء من معنی المتحدث و لم یتم تحقیق التوازن التواصلی الکلامی و النحوی فی الجملة و الخطاب.

کلیدواژه‌ها [English]

  • البنیة المعلوماتیة للمبیرکت
  • الوسمة
  • التبئیر
  • المتوضع
  • الصحیفة السجادیة
  • ترجمة إلهی قمشه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 08 شهریور 1404
  • تاریخ دریافت: 25 فروردین 1404
  • تاریخ بازنگری: 25 تیر 1404
  • تاریخ پذیرش: 08 شهریور 1404