نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی- دانشکده ادبیات و زبان- دانشگاه کردستان- سنندج- ایران
2 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
تُعدُّ الموسیقى عاملا من عوامل قوة الکلام وهی من العناصر الأساسیة والمکونة لأسلوب الشعر، إذ تمیّزه عن الکلام العادی. ویُعدُّ سید قطب من الشعراء المعنویین الذین أولوا اهتماما بالغا باللفظ، وجعلوه فی خدمة المعنى. تتسم أشعاره بأسلوب شعراء المدرسة النیوکلاسیکیة فی عصر النهضة وتأتی ضمن قالب الشعر العمودی. إن إیجاد الأجواء الموسیقیة فی شعر سید قطب یستند إلى توظیف عناصر موسیقیة فی الخطاب الشعری وتتمیز ألفاظه بالسلاسة وخلوّها من التعقید المعنوی. یمکن تحلیل الجوانب الموسیقیة فی شعره من خلال التناسق بین اللفظ والمعنى والتجانس بین المضمون وإیقاع الألفاظ وتوظیف مختلف المحسّنات البدیعیة الموسیقیة وفقا للنمط العروضی للشعر العربی الکلاسیکی.
تهدف هذه الدراسة إلى توضیح الأبعاد الموسیقیة فی شعر سید قطب من خلال تحلیل البنیة الموسیقیة فی أشعاره فی أربعة جوانب: الخارجیة، الجانبیة، الداخلیة، والمعنویة؛ وذلک باستخدام المنهج الوصفی التحلیلی وبالاعتماد على دیوانه الشعری. وقد أظهرت النتائج أن الشاعر، فی مجال الموسیقى الخارجیة، راعى التناسب بین الوزن والمحتوى واستفاد من تنوع نسبی فی الأوزان. أما فی الموسیقى الجانبیة فتظهر تنوعات فی حروف الروی وفی الموسیقى الداخلیة نجد غنى إیقاعیا واضحا؛ بحیث یتجلى التناسق بین البنیة الصوتیة للحروف والمحتوى الدلالی للألفاظ. فی مجال الموسیقى المعنویة فقد استخدم الشاعر محسّنات بدیعیة مثل الطباق، والمراعاة النظیریة وتنسیق الصفات دون تجاوز الحد المألوف.
کلیدواژه‌ها [English]
)