نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد یار دانشگاه پیام نور
2 گروه زبان وادبیات عرب، مدرس دانشگاه ولی عصر رفسنجان
چکیده
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
نظریه فضای ذهنی با استفاده از ساختهای زبانشناسی به طرح مدلی شناختی از چگونگی درک متون ادبی میپردازد. طبق نظر فوکونیه، ساخت معنا شامل دو مرحله میشود: 1. ساختن فضاهای ذهنی،2. ایجاد انطباق بین فضاهای ذهنی. مسأله مهم در این نظریه، نوع رویکرد آن به فرآیند ساخت معنا است. اساساً فضاهای ذهنی ادبی با تکیه بر بافت متن پدید میآیند و هیچ فضای ذهنی را نمیتوان بدون توجه به بافت متن و گفتمان آن بررسی و تحلیل کرد. روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است؛ به این معنا که ابتدا خاستگاه نظریههای شناختی از جمله نظریه فضاهای ذهنی را توصیف و سپس کاربرد آن را در سورۀ «الجاثیه» تحلیل مینماید. هدف از این پژوهش آشنایی با شیوههای روایتشناسی شناختی قرآن کریم در انتقال معنای درست به دریافت کننده است. مهمترین دستاوردهای پژوهش عبارتند از: بافت گفتمانی آیات که نشان میدهد آنچه که منجر به شکلگیری فضای آمیخته میشود، همبستگی میان درونداد اول و درونداد دوم است تا به مخاطب بفهماند خلقت خداوند متعال در اوج هدفمندی قرار دارد و قرآن کریم برای تثبیت فضای ایمان نقطۀ مقابل آن را ترسیم میکند در تقابل برونداد نخست و برونداد دوم، فضای آمیختگی «تعملون» شکل حقیقی میگیرد. بهطور کلی؛ نوع عمل انسانها تعیین کنندۀ فرجام و تفاوت آنهاست. شکلگیری این فضاها به گفتمانهای حاصل از فرآیند «جمع، تقسیم، تفریق، تکرار، استعاره، مجاز و استفهام» در بلاغت بستگی دارد. در واقع؛ هر یک از این صُور بلاغی گفتمانی را شکل میدهد که از منظر زبانشناسی با تحلیل نظریۀ فضاهای ذهنی فوکونیه منطبق است.
کلیدواژهها [English]
)