تجلی انواع التزام در اشعار احمد مطر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کردستان

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه کردستان

10.34785/j022.2021.005

چکیده

ادبیات ملتزم رویکردی است که در نقطه‌ی مقابل مکتب هنر برای هنر قرار دارد. این مکتب در قرن نوزدهم و به دنبال شکوفایی مکتب‌های ادبی گوناگون در اروپا شکل گرفت. منظور از التزام مشارکت آگاهانه‌ی اندیشه، احساس و هنر نویسنده یا شاعر در مسائل انسانی، ملی و قومی است. از این رو به بکارگیری هنر و ادبیات برای تصویر اوضاع و احوال اجتماعی و بیان درد و رنج‌های مردم التزام گفته می شود. احمد مطر از معدودشاعرانی است که شعر خود را در خدمت دین، اخلاق، سیاست، و مردم قرار داده است، به گونه‌ای که زندگی خود را وقف قوم عرب کرده است. مهم‌ترین ارمغانِ مطر برای شعر معاصر، تعهد در ادبیات است. موضوعات شعری او به وضوح گواه این مدعاست. پژوهش حاضر بر آن است تا با شیوه‌ی توصیفی تحلیلی به بررسی انواع التزام در شعر احمد مطر بپردازد و میزان بسامد هر یک را بیان کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که التزام سیاسی نسبت به سایر انواع التزام از بسامد بالاتری برخوردار است و حمله به مظاهر ظلم و بی‌عدالتی حاکمان در جهان عرب بخش قابل توجهی از محتوای شعر او را به خود اختصاص داده است. علت این امر پرورش یافتن شاعر در اوضاع خفقان بار سیاسی است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [العربیة]

صدی أنواع الالتزام فی قصائد أحمد مطر

نویسندگان [العربیة]

  • محسن پیشوایی علوی 1
  • گلبهار نادری 2
  • پروین یوسفی 2
1 استاذ مشارک فی فرع اللغة العربیة بجامعة کردستان
2 طالبة الماجستیر فی فرع اللغة العربیة بجامعة کردستان
چکیده [العربیة]

الأدب الملتزم هو المنهج الذی یقابل منهج الفن للفن. ظهرت بوادره فی القرن التاسع عشر بعد ازدهار المدارس الأدبیة المختلفة فی أوروبا. و المقصود من "الالتزام" هو المشارکة الواعیة لفکر الکاتب أو الشاعر و مشاعرهما فی القضایا الإنسانیة و الوطنیة و القومیة. و من هنا یُطلق الالتزام علی استخدام الفن و الأدب فی خدمة الناس للتعبیر عن مشاکلهم و أوضاع مجتمعهم و معاناتهم.
یعتبر أحمد مطر من الشعراء الذین جعلوا شعرهم فی خدمة الدین و الأخلاق و السیاسة و الإجتماع یمکن القول إنه کرس حیاته للشعب العربی و إن من أهم انجازاته فی الشعر المعاصر هو الالتزام فی الأدب؛ الأمر الذی قلّما نجد مثله فی شعر من عاصَره من الشعراء. و إنتاجاته الشعریة أحسن شاهد لقولنا هذا.
هذه الدراسة تحاول إلقاء الضوء علی أنواع الالتزام فی شعر أحمد مطر و تکشف عن مدی تردد کل منها فی قوله. و و تشیر النتائج علی أن الالتزام السیاسی هو أکثر تواتراً بالنسبة إلی غیرها و أن الهجمة على مظاهر ظلم الحکام و جورهم فی العالم العربی قد احتلّ جزءًا کبیرًا من مضامین أشعاره. و یرجع ذلک إلی نشأة الشاعر فی بیئة یسودها الظلم و القمع السیاسی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الشعر العربی المعاصر
  • الأدب الملتزم
  • الالتزام السیاسی
  • الإلتزام الدینی
  • الإلتزام الإجتماعی
  • أحمد مطر

مراجع

ابن منظور. (1995). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
احمد عثمان، حمزه، باوان‌پوری، مسعود، لرستانی، نرگس، و متولی، حدیثه. (1394ش). بررسی تطبیقی التزام سیاسی در شعر عزالدین مهیوبی. فصلنامه مطالعات نقد ادبی، 10(40)، 9-24.
أحمد غنیم، کمال. (2004). عناصر الإبداع الفنی فی شعر أحمد مطر (الطبعة الأولى). بی مک: ستاره.
حسن، عبدالرحیم. (1987). لقاء مع أحمد مطر. مجلة العالم، (185).
حمودی القیسی، نوری. (1979). الأدیب والالتزام. جامعة بغداد، کلیة الآداب.
حیدریان شهری، احمد رضا. (1393ش). پژوهشی در اندیشه‌های سیاسی اشعار احمد مطر. فصلنامه لسان مبین، 5(16)، 1-23.
خزعلی، فاطمه. (1390ش). مؤلفه‌های هنری در شعر احمد مطر (الطبعة الأولى). ایلام: جوهر حیات.
زمخشری، جار الله. (ب. ت.). أساس البلاغة. بیروت: دار الصادر.
سعدون زده، جواد. (1388ش). مظاهر أدب المقاومة فی شعر أحمد مطر. أدبیات پایداری، 1، 51-70.
سعید، محمد راقت. (1408ق). الالتزام فی التصور الإسلامی للأدب (الطبعة الأولى). لا مک: دار الهدایة للطباعة والنشر والتوزیع.
عایش، محمد. (2006). أحمد مطر شاعر المنفى (الطبعة الأولى). بیروت: دار یوسف للطباعة والنشر والتوزیع.
عبدی، صلاح الدین، و عسکری، لیلا. (1392ش). الالتزام فی اشعار عبدالوهاب بیاتی. إضاءات نقدیة، 3(12).
غنیمی هلال، محمد. (1973). النقد الأدبی الحدیث. القاهرة: دار الشعب.
غنیم، کمال محمد. (1995). لقاء مع أحمد مطر. مجلة الرابطة، (2).
مجیدی، حسن، و حیدری، محمد. (1390ش). مفهوم آزادی در شعر احمد مطر. نشریه أدبیات پایداری، 4، 505-518.
محسنی، علی أکبر. (1396ش). بازتاب پیامدهای استبداد در شعر أحمد مطر. نشریه أدبیات پایداری دانشگاه باهنر کرمان، 9(16)، 237-258.
مشایخی، حمیدرضا، و شجری، زهرا. (1394ش). تحلیل کهن‌الگوهای نقاب و سایه در لافتات أحمد مطر. پژوهشنامه نقد أدب عربی، 1، 108-212.
مصاحبه با أحمد مطر. (1985). روزنامه الوطن العربی، 9(431)، 54.
مطر، أحمد. (1984). لافتات (الطبعة الأولى). لا مک: منتدى سور الأزبکیة.
مطر، أحمد. (2011). الأعمال الشعریة الکاملة. القاهرة: دار الحیاة.
مطر، أحمد. (2011). المجموعة الشعریة (الطبعة الأولى). بیروت: دار الحریة.
وهبة، مجدی. (1974). معجم مصطلحات الأدب (الطبعة الأولى). بیروت: دار القلم.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 آبان 1399
  • تاریخ بازنگری: 21 مرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 20 آبان 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار