معرفی و بررسی ترجمه‌های قرآن کریم از مصطفی خرم‌دل (بررسی موردی تفسیر نور و شنه‌ی ره‌حمه‌ت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 گروه زبان و ادبیات عربی دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کردستان سنندج ایران

10.34785/j022.2021.006

چکیده

مصطفی خرم‌دل از مترجمان برجسته قرآن و صاحب آثاری چون: تفسیر نور، ترجمه تفسیر فی ظلال القرآن و ترجمه روان (به فارسی)، تفسیر المقتطف (به عربی)، تفسیر شنه‌ی ره‌حمه‌ت (به کردی) را نوشته است. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر تفسیر شنه‌‌ی ره‌حمه‌ت و تفسیر نور و با هدف ارائه نقاط قوت و ضعف این آثار، به معرفی و بررسی آنها پرداخته شده است. پس از بررسی این آثار بر اساس اصول ساختاری و محتوایی زبان‌های مبدأ و مقصد؛ در می‌یابیم که ترجمه‌های خرم‌دل بسیاری از بایسته‌های اصول ترجمه قرآن را دارد و این، حاصل دقت‌نظر و مهارت مترجم و اشراف او بر ساختارهای دستوری و بلاغی زبان‌های کردی، فارسی و عربی است. به نظر می‌رسد که ترجمه تفسیری «شنه‌ی ره‌حمه‌ت» ترجمه «تفسیر نور» ایشان باشد؛ اگرچه مترجم به این موضوع اشاره نکرده است. با این حال، نقدهایی هم بر آنها وارد است؛ از جمله: گرایش به اطناب، عدم توجه کامل در ترجمه برخی انواع حرف وا، ترجمه ناقص از آیات در چند مورد، فقدان معادل‌های مناسب برای بعضی مفردات، تعمیمِ برخی اسم‌های خاص، عدم توجه به مأثور و اسباب نزول آیات با توجه به اینکه هر دو اثر با عنوان تفسیر نام‌گذاری شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [العربیة]

دراسة ترجمة القرآن الکریم لمصطفی خرمدل (تفسیر النور وشنه‌ی ره‌حمه‌ت)

نویسندگان [العربیة]

  • شرافت کریمی 1
  • جمیل جعفری 1
  • سعدی صفار کلکان 2
1 کلیة اللغة العربیة وآدابها، کلیة اللغة والآداب، جامعة کردستان، سنندج، إیران
2 قسم اللغة العربیة و آدابها، کلیة اللغة والآداب، جامعة کردستان، سنندج، ایران
چکیده [العربیة]

إن الأکراد أقبلوا علی الإسلام بدایة دخوله إلی بلادهم بحفاوة. فعلماءهم أدُّوا دورا هاما فی بناء الحضارة الإسلامیة المکتوبة وخاصة فی العلوم العربیة والدرسات القرآنیة. مصطفی خرم‌دل یعتبر باحثا قرآنیا شهیرا فی إیران وله دراسات قرآنیة کالتفسیر المسمی بالنور بالفارسیة، تفسیر المقتطف بالعربیة، ترجمة فی ظلال القرآن الکریم إلی الفارسیة وترجمة القرآن المسماة بـ«شنه‌ی ره‌حمه‌ت» باللغة الکردیة و ترجمة أخری للقرآن الکریم المسماة بـ«ترجمه روان» فی اللغة الفارسیة. فی هذا المقال درسنا تفسیر النور وشنه‌ی ره‌حمه‌ت فی منهج تحلیلی ونقدی لنبین میزاتهما وأسلوب المفسر المترجم فیهما. من النتائج التی وصل إلیها المقال هی: مقدرة خرم‌دل العلمیة واللغویة ومهاراته فی العربیة والفارسیة والکردیة أدت إلی نجاحه فی کتابة تفسیر القرآن وترجمته وفیهما المیزات الهامة تتناسب وأصول ترجمة القرآن الکریم أو مبادئ تفسیره؛ منها: الاهتمام بالتطور التأریخی فی اختیار المفردات الکردیة أو الفارسیة فی نص فصیح مع الابتعاد عن الأراء المتضاربة فقهیا ونحویا ولغویا والاهتمام بالبنی البلاغیة لاستخراج المفاهیم وإلقاء الدلالات. لکنه بالرغم من هذا یؤخذ علیه الإطناب فی ترجمة قسم من الآیات وعدم الاهتمام بضبط الأعلام فی اللغة الهدف والإختلاط بین الترجمة والتفسیر وتسمیة عمله الأخیر بـ«تفسیر شنه‌ی ره‌حمه‌ت» بینما أنه لیس بتفسیر بل یعتبر ترجمة تفسیریة کاملة للقرآن الکریم.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • القرآن الکریم
  • مصطفی خرم‌دل
  • الترجمة
  • تفسیر النور
  • شنه‌ی ره‌حمه‌ت