بررسی عوامل انسجام دستوری در سوره مبارکه نبأ و ترجمه فارسی آن(بررسی مورد کاوی ترجمه حسین استاد ولی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا دانشکده علوم انسانی

2 کلیة العلوم الانسانیة ، جامع بوعلی سینا بهمذان ایران

چکیده

یکی از ویژگی‌های متن داشتن انسجام است، هلیدی و حسن از جمله نظریه پردازان در این حوزه زبان شناسی هستند به عقیده آنها انسجام متن ناشی از عواملی است که اجزای تشکیل دهنده متن را به هم مرتبط می‌سازد و باعث هماهنگی آن می‌شود این عوامل شامل ابزارهای دستوری، پیوندی و واژگانی است. نظم و هماهنگی آیات و سور قرآن کریم مسئله ای است که گاه از سوی برخی شرق شناسان و مخالفان آن مورد انکار قرار گرفته‌است، بنابراین پرداختن به مسئله انسجام متن، از جمله انسجام متن قرآن کریم برای اثبات وجود نظم و هماهنگی میان آیات و واژگان آن از مواردی است که از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده و از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی به شرح عوامل انسجام دستوری در سوره مبارکه نبأ و ترجمه فارسی آن از حسین استاد‌ولی بر پایه نظریه انسجام هالیدی و رقیه حسن پرداخته است. ابزارهای آفریننده انسجام دستوری در سوره نباو ترجمه‌ی منتخب آن شامل عناصر ارجاع، حذف و جانشینی است. در بین این عناصر، عنصر ارجاع از بیشترین بسامد در سوره نبا و همچنین در ترجمه‌ی منتخب برخوردارهستند و بیشترین تاثیر را در انسجام بخشی به سوره نبا و ترجمه‌ی آن دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

دراسة عوامل الترابط النحوی فی سورة مبارکة النبأ وترجمتها الفارسیة(دراسة ترجمة حسین استاد ولی نموذجا)

نویسندگان [العربیة]

  • صلاح الدین عبدی 1
  • Fatema Zahed 2
1 اعضاء اسرة الدراسة فی جامعة بوعلی سینا
2 Arabic Language and Literature University of Bu-Ali Sina ,Faculty of Humanities, Department of Arabic Language and Literature,Hamedan.
چکیده [العربیة]

من خصائص النص أن یکون متماسکًا ، وهلیدی وحسن من المنظرین فی هذا المجال اللغوی ، ووفقًا لهما ، فإن تماسک النص ناتج عن العوامل التی تربط بین مکونات النص وتجعله متناغمًا. وتشمل هذه العوامل الأدوات النحویة والربط والمعجمیة. إن ترتیب وتناسق آیات وأبواب القرآن الکریم من الأمور التی أنکرها بعض المستشرقین وخصومها ، وبالتالی تناول موضوع تماسک النص ، بما فی ذلک تماسک نص القرآن الکریم لإثبات وجوده. الترتیب والانسجام بین الآیات ومفرداتها من الأمور التی کانت موضع اهتمام الباحثین لفترة طویلة وذات أهمیة کبیرة. شرح هذا البحث بطریقة وصفیة تحلیلیة عوامل الترابط النحوی فی سورة المبارکه نبع وترجمتها الفارسیة حسین أستاد ولی بناءً على نظریة التماسک لدى هلیدی ورقیة حسن. الأدوات التی تخلق الترابط النحوی فی سورة النبوة فی ترجمتها المختارة تشمل عناصر المرجع والحذف والاستبدال. من بین هذه العناصر ، فإن العنصر المرجعی له أعلى تردد فی سورة النبأ وأیضًا فی الترجمة المختارة وله أکبر تأثیر على تماسک جزء من سورة النبأ وترجمتها

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الاتساق
  • أدوات النحو
  • هلیدی وحسن
  • ترجمة حسین أوستاد ولی
قرآن کریم.
احمدی، علیرضا، و استواری اصلان. (1390). انسجام متنی ابزاری زبان شناسی برای شناخت سبک‌های ادبیات فارسی. مطالعات زبانی بلاغی, 2(3), 7-20.
استاد ولی، حسین. (1388). ترجمه قرآن کریم. انتشارات اسوه.
امرایی، محمد حسن، رضایی هفتاد در، غلامعباس، و زند وکیلی، محمدتقی. (1396). ارزیابی مقایسه‌ای انسجام در سوره علق و ترجمه آن از حداد عادل براساس نظریه هالیدی و حسن. پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی, 7(16), 119-148.
امرائی، محمد حسن. (1398). تحلیل انسجام غیرساختاری در سوره لیل با رویکرد زبان شناختی نقش‌گرا. فصلنامه ذهن, (77), 215-244.
اورکی، غلامحسین، و ویسی، الخاص. (1395). بررسی تطبیقی عناصر انسجام متنی در سوره مبارکه ناس و ترجمه فارسی آن بر پایه نظریه انسجام متن هالیدی و حسن. دوفصلنامه تخصصی علوم قرآن و تفسیر معارج, 2(1), 129-146.
آقاسی، سمیرا. (1395). انسجام در سوره‌های کوتاه و بلند قرآن: بررسی ترجمه سوره‌های جزء 30 و 17 از ترجمه محمد کاظم معزی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه سمنان.
بحیری، سید حسن. (1997). علم اللغة النص: المفاهیم و الاتجاهات. بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
پاشازانوس، احمد، و نبی پور، مریم. (1396). عوامل انسجام در سوره زلزال (بر اساس نظریه هالیدی و حسن). پژوهشنامه معارف قرآنی, 8(30), 81-101.
جعفری، مهدی. (1389). انسجام ساختاری و محتوایی قرآن و نقد شبهات تناقض نمایی آیات (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه معارف اسلامی.
جلالی، نیوشا. (1390). تصریح در ترجمه قرآن: مورد پژوهی سوره یوسف (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد). دانشگاه فردوسی مشهد.
خرمشاهی، بهاءالدین. (1386). نقد و بررسی ترجمه حسین استاد ولی. نشریه ترجمان وحی, (21), 24-39.
خوش منش، ابوالفضل. (1389). بررسی تدوین و انسجام آیات قرآن از منظر شرق‌شناسان و آیت‌الله طالقانی. پژوهش‌نامه علوم و معارف قرآن کریم, 1(8), 33-50.
رحیم‌زاده، سمیه. (1394). بررسی انسجام سوره مومنون باتکیه بر نظریه هالیدی و حسن (1976) (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه الزهرا(س).
رحیمی، مریم. (1392). بررسی عناصر انسجامی در دو سوره مبارکه یس و صافات (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه پیام نور واحد تهران جنوب.
رحیمی، معصومه. (1393). بررسی انسجام دستوری و واژگانی سوره هود (با تکیه بر نظریه هالیدی و حسن) (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه الزهرا(س).
سارلی، ناصرقلی، و ایشانی، طاهره. (1390). نظریه انسجام و هماهنگی انسجامی و کاربست آن در یک داستان کمینه فارسی (قصه نردبان). فصلنامه زبان‌پژوهی, 2(4), 51-77.
صلح‌جو، علی. (1391). گفتمان و ترجمه. تهران: نشر مرکز.
عباسی، صفر. (1396). بررسی عناصر انسجام متنی در مجموعه "یأتی العاشقون الیک" محمد الفیتوری در پرتو رویکرد مایکل هالیدی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه گیلان.
قرائتی، محسن. (1387). تفسیر نور (جلد 10). تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
قیّم، عبدالنبی. (1384). فرهنگ معاصر عربی فارسی. تهران: نشر فرهنگ معاصر.
مسبوق، سید مهدی، و دلشاد، شهرام. (1395). تحلیل انسجام و هماهنگی انسجامی در مقامة مضیریة بدیع الزمان همدانی. دوماهنامه جستارهای زبانی, 7(1), 151-172.
نورالهدی، فاتح. (2019). الاتساق والانسجام فی القرآن الکریم "سورة صافات أنموذجاً" (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). جامعة عبدالحمید بن بادیس-مستغانم.
وردة، أوغلیس، و ملیکة بن جناد. (2018). الاتساق و الانسجام فی القرآن الکریم سورة شمس-أنموذجاً- (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). جامعة عبدالرحمان میرة-بجایة.
ولیئی، یونس، میرزایی الحسینی، سیدمحمود، و فرهادی، محمد. (1395). عوامل انسجام متنی در سوره نوح. فصلنامه پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن, 5(1), 69-86.
هالیدی، مایکل، و رقیه، حسن. (1393). زبان، بافت و متن (ترجمه مجتبی منشی‌زاده و طاهره ایشانی). تهران: نشر علمی.