بررسی استعاره های مفهومی و طرح واره های تصویری در تبیین مفهوم انسان در آثار دکتر شریعتی و استاد مطهری بر اساس نظریه لیکاف وجانسون با رویکردی بر زبانشناسی شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه پیام نور

چکیده

استعاره‌ها تجلی زبانی استعاره‌های مفهومی هستند که در زبان‌شناسی شناختی به فهمیدن یک ایده یا یک حوزه ی مفهومی بر اساس ایده یا حوزهی مفهومیِ دیگر اشاره می‌کنند. یک حوزهی مفهومی می‌تواند متشکل از هرگونه سازمان‌دهی منظم تجربیات انسانی باشد. به اعتقاد لیکاف و جانسون(1980) از استعاره‌ها نه تنها می‌توان در مورد پدیده‌ها سخن گفت بلکه می‌توان به کمک آن‌ها در مورد آن‌ها اندیشید. پژوهش حاضر استعاره مفهومی و طرح‌واره تصویری مفهوم انسان را در آثار دکتر شریعتی و مطهری براساس زبانشناسی شناختی مورد بررسی قرار داده است که پژوهشگر با استفاده از نظریه لیکاف و جانسون (1980) به تحلیل طرح‌واره و استعاره‌ها پرداخته است. این پژوهش از نوع تحلیل – توصیف محتوا و بصورت کمی – کیفی می‌باشد. پیکره داده‌های پژوهش حاضر را چهار اثر از آثار مطهری و شریعتی تشکیل می‌دهد که از هر کدام دو اثر انتخاب شده است. پژوهشگر پس از استخراج داده‌ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس و آزمون لگ خطی به تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که هردو نویسنده از استعاره های مفهومی و طرح‌واره‌های تصویری درتبیین مفهوم انسان در آثار خود استفاده کرده‌اند که بسامد آن‌ها در آثار شریعتی بیشتر بوده است. نتیجه دیگری که از این پژوهش بدست آمد نشان می‌دهد که تفاوت معناداری در ارائه، تنوع و فراوانی انواع استعاره‌های مفهومی و طرح‌واره‌های تصویری در آثار مطهری و شریعتی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

دراسة مجازیة لمفهوم الإنسان فی أعمال الدکتور شریعتی والأستاذ مطهری استنادا إلى نظریة لیکوف وجونسون مع مدخل إلى اللغویات المعرفیة

نویسنده [العربیة]

  • ملاحت شعبانی میناآباد
جامعة پیام نور
چکیده [العربیة]

الاستعارات هی المظهر اللغوی للاستعارات المفاهیمیة التی تشیر فی اللغویات المعرفیة إلى فهم فکرة أو مجال مفاهیمی یعتمد على فکرة أو مجال مفاهیمی آخر. یمکن أن یتکون المجال المفاهیمی من أی تنظیم منهجی للتجربة الإنسانیة. وفقا للیکوف وجونسون (1980)، یمکن استخدام الاستعارات لیس فقط للحدیث عن الظواهر، ولکن أیضا للتفکیر فیها بمساعدتها. تناول البحث الحالی الاستعارة المفاهیمیة والمخطط البصری للمفهوم الإنسانی فی أعمال الدکتور شریعتی ومطهری اعتمادا على اللسانیات المعرفیة، وقام الباحث بتحلیل المخطط والاستعارات باستخدام نظریة لیکوف وجونسون (1980). هذا البحث من نوع تحلیل المحتوى – الوصف، ومن النوع الکمی – النوعی. تتکون مجموعة بیانات البحث الحالی من أربعة أعمال لمطهری وشریعتی، وقد تم اختیار اثنین منها. وبعد استخراج البیانات قام الباحث بتحلیل البیانات باستخدام برنامج SPSS واختبار السجل الخطی. وتظهر نتائج البحث أن کلا المؤلفین استخدما الاستعارات المفاهیمیة والمخططات التصویریة فی شرح مفهوم الإنسان فی أعمالهما، والتی کانت أکثر تکرارا فی أعمال شریعتی. وتبین نتیجة أخرى تم الحصول علیها من هذا البحث وجود اختلاف کبیر فی عرض وتنوع وتکرار الاستعارات المفاهیمیة ومخططات الصور فی أعمال مطهری وشریعتی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الاستعارة
  • الاستعارات المفاهیمیة
  • المخططات الصوریة
  • المفهوم الإنسانی
  • اللسانیات المعرفیة