بازخوانی فرهنگ عاشورایی در شعر معاصر شیعی بر اساس نظریه مایکل ریفاتر (مطالعۀ موردی قصیده الحسین فی زمن المسرحیّات از جاسم صحیح)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی

چکیده

چکیده

نظریۀ ریفاتر، نظریه‌ای نشانه‌شناختی است که در حوزۀ ساختارگرایی قرار می‌گیرد. اساس این نظریه را کشف شبکه معنایی شعر با تکیه بر توانش ادبی خواننده تشکیل می‌دهد. بدین وسیله خوانشگر با عبور از خوانش اولیه (اکتشافی) به خوانش ثانویه (پس کنشانه) و سپس به خاستگاه شعر یا همان مفهوم اصلی شعر دست می‌یابد. در این نظریه، خوانش اولیه با تکیه بر توانش زبانی و خوانش ثانویه با تکیه بر توانش ادبی صورت می‌گیرد. اگر تمامی شاخصه‌های این نظریه شناسایی شود، در آن صورت خاستگاه و منشا اصلی که سروده شاعر بر آن پایه بنا نهاده شده است، مشخص می‌شود. از این رو نگارندگان در پژوهش حاضر با بهره‌گیری از نظریۀ مایکل ریفاتر، نخست تمامی مولفه‌‌‌‌های این نظریه را تبیین کرده و سپس آن‌ها را با قصیده الحسین فی زمن المسرحیّات از جاسم الصحیح، شاعر معاصر عربستانی، تطبیق داده‌اند. از یافته‌های تحقیق استنباط می‌شود که این قصیده فرهنگ عاشورایی را در خود انعکاس می‌دهد و خاستگاه شعری یا مفهوم اصلی آن، شاعران دروغین امروزی است.

واژه‌های کلیدی: فرهنگ عاشورایی، نظریۀ ریفاتر، جاسم الصحیح، الحسین فی زمن المسرحیّات.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

Application of semiotic theory of Michael Riffateree in Al-Hussein's poem in the time of theater of Jassim al-Sahih's poetry

نویسندگان [العربیة]

  • Ezzat Molla Ebrahimi 1
  • mona nadeali 2
1 أستاذة قسم اللغة العربیة وأدابها بجامعة طهران
2 Ph.D. Student of Arabic Language and Literature, Kharazmi University
چکیده [العربیة]

Abstract

Riffateree's theory is a semiotic theory that is considered to be in the field of structuralism. The basis of this theory is to discover the semantic network of poetry by relying on the reader's literary ability. The main goal of this theory is to reach the origin of the poem or the main concept of the poem by passing from the primary (exploratory) reading to the secondary (reactive) reading. Primary reading is based on linguistic ability and secondary reading is based on literary ability. If all the components of this theory are identified, then the origin of the poem, the main source on which the poem is based, is identified. In this article, all the components of Riffateree's theory are first defined, and then Al-Hossein fi Zaman al-Masrahiyat is analyzed according to it. The poetic origin of this ode is the false poets of nowadays. this ode represents Ashurai culture.

Keywords: Riffateree's theory, Ashurai culture, Jassim al sahih, contemporary poem.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • Riffateree'
  • s theory
  • Ashurai culture
  • Jassim al sahih
  • contemporary poem
احمدی، بابک. (1370). ‌ساختار و تأویل متن (چاپ اول). تهران: نشر مرکز.
برکت، بهزاد، و افتخاری، طیبه. (1389). نشانه‌شناسی شعر: کاربست نظریة مایکل ریفاتر بر شعر ای مرز پرگهر فروغ فرخزاد. ‌فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، 1(4)، 109-130.
بنگراد، سعید. (2012). ‌السیمیائیات (چاپ سوم). دمشق: دار الحور للنشر والتوزیع.
پاینده، حسین. (1398). ‌نظریه و نقد ادبی (چاپ دوم). تهران: انتشارات سمت.
جونقانی، مسعود. (1396). ‌نشانه‌شناسی شعر. تهران: نشر نویسه پارسی.
چندلر، دانیل. (1400). ‌مبانی نشانه‌شناسی (ترجمه مهدی پارسا، چاپ هفتم). تهران: سوره مهر.
راسخ مهند، محمد. (1398). ‌مکاتب زبان‌شناسی (چاپ اول). تهران: نشر آگه.
سجودی، فرزان. (1398). ‌نشانه‌شناسی: نظریه و عمل (چاپ سوم). تهران: نشر علم.
سلدن، رامان. (1397). ‌راهنمای نظریه ادبی معاصر (ترجمه عباس مخبر، چاپ دوم). تهران: نشر بان.
الصحیح، جاسم. (2016). ‌أعشاش الملائکة. بیروت: أطیاف للنشر والتوزیع.
صفوی، کورش. (1390). ‌از زبان‌شناسی به ادبیات (چاپ چهارم). تهران: سوره مهر.
کالر، جاناتان. (1390). ‌در جستجوی نشانه‌ها: نشانه‌شناسی، ادبیات، واسازی (ترجمه لیلا صادقی و تینا امراللهی، چاپ دوم). تهران: نشر علم.
Riffaterre, M. (1978). Semiotics of poetry. Bloomington: Indiana University Press.